بررسی اثر متقابل ویتامینe- سلنیوم و چربی در جیره گاوهای دوره انتقال بر تولید و ترکیب شیر و برخی پارامترهای خونی

چکیده در استاندارهای بالاتر تولید شیر، در اصلاح دام مدرن اولویت اول نگهداری گاوها در تولید شیر بالا و سلامتی است. گزارش شده است که دام هایی که تولید بالایی دارند در مقایسه با دام های کم تولید در معرض بالانس منفی انرژی بیشتری قرار دارند. بالانس منفی انرژی بیشتر در اواخر آبستنی، اوایل شیردهی و در طی بیماری اتفاق می افتد. بنابراین حق تقدم برای تولید شیر بالاتر ، جلوگیری از اختلالات متابولیکی و دیگر بیماری ها است. بر اساس نظر متخصصین تغذیه دام، جهت جلوگیری از بالانس منفی انرژی منفی در طی دوره انتقال می توان از مکمل های چربی استفاده کرد. مکمل چربی استفاده شده در این تحقیق پودر چربی سویای گرانوله بود که به بخش کنسانتره افزوده شد. این مطالعه برای بررسی پاسخ گاوهای دوره انتقال به مکمل ویتامین e- سلنیوم و جیره های شامل چربی و بدون مکمل چربی انجام شد. در این آزمایش از 32 راس گاو هلشتاین چند شکم زایش استفاده گردید.در این آزمایش از جیره های بدون مکمل چربی و شامل مکمل چربی و از مکمل ویتامین e- سلنیوم در دوسطح iu1500 ویتامین e - 6/3 میلی گرم سلنیت سدیم در روز در مقابلiu 3000 ویتامین e – 2/7 میلی گرم سلنیت سدیم استفاده گردید.آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی و به صورت فاکتوریل 2 (سطح ویتامین e-سلنیوم) در 2 (جیره با مکمل چربی و بدون مکمل چربی) طراحی شد. طول دوره آزمایش از 28 روز قبل از تاریخ احتمالی زایش تا 28 روز بعد از زایش بود. مکمل ویتامین e- سلنیوم تاثیری روی ماده خشک مصرفی، وزن بدن، قابلیت هضم مواد مغذی در دوره قبل و بعد از زایش نداشت. تعادل انرژی خالص در دوره پس از زایش نیز تحت تاثیر مکمل ویتامینe- سلنیوم قرار نگرفت. با مکمل ویتامینe- سلنیوم تولید شیر به صورت معنی داری (05/0>p) افزایش داشت، ولی اثری روی ترکیبات شیر نداشت. مکمل ویتامینe- سلنیوم هیچ گونه تاثیری بر روی قابلیت هضم مواد مغذی و فراسنجه های خونی گلوکز، انسولین، بتاهیدروکسی بوتیرات و اسیدهای چرب آزاد در دوره قبل و پس از زایش نداشت. مکمل چربی در طی دوره قبل از زایش اثری روی ماده خشک مصرفی ، وزن بدن و تغییرات وزن بدن نداشت.تعادل انرژی خالص در دوره بعد از زایش تحت تاثیر مکمل چربی قرار نگرفت.تولید شیر در گروه با مکمل چربی تمایل به کاهش داشت(08/0=p) درصد چربی شیر در گروه با مکمل چربی بیشتر بود(05/0>p) و درصد کل مواد جامد در گروه با مکمل بیشتر بود(05/0>p) ولی گرم چربی، گرم مواد جامد شیر، درصد پروتئین و گرم پروتئین تولیدی تحت تاثیر مکمل چربی قرار نگرفتند. مکمل چربی در طی دوره قبل از زایش اثری روی قابلیت هضم ماده خشک ماده آلی و پروتئین خام نداشت ولی افزایش قابلیت هضم عصاره اتری (05/0>p) وافزایش قابلیت هضم دیواره ی سلولی (05/0>p) را درپی داشت و قابلیت هضم دیواره سلولی بدون همی سلولز در این دوره تمایل (06/=p) به افزایش داشت. در طی دوره بعد از زایش در گروه های دارای مکمل چربی قابلیت هضم ماده خشک کاهش(05/0>p)، قابلیت هضم ماده آلی کاهش (05/0>p)، قابلیت هضم دیواره سلولی بدون همی سلولز تمایل به کاهش (06/0=p)، قابلیت هضم عصاره اتری تمایل به افزایش (08/0=p) و قابلیت هضم دیواره سلولی و پروتئین تحت تاثیر قرار نگرفتند. مکمل چربی در دوره قبل و پس از زایش اثری بر گلوکز، انسولین و اسیدهای چرب آزاد نداشت و بتاهیدروکسی بوتیرات در دوره قبل از زایش تحت تاثیر مکمل چربی قرار نگرفت اما در گروه های دارای مکمل چربی در دوره بعد از زایش تمایل به افزایش بتا هیدروکسی بوتیرات مشاهده شد (07/0=p). تنها اثر متقابل مشاهده شده در این آزمایش در طی دوره قبل و پس از زایش اثر متقابل ویتامین e- سلنیوم با چربی روی افزایش خوراک مصرفی تمایل به معنی داری داشت (08/0p=). واژه های کلیدی: دوره انتقال، چربی، ویتامینe- سلنیوم، تولید شیر